Czym są finansowe instrumenty pochodne?

Kontrakty pochodne istniały od niepamiętnych czasów. W przeszłości były one wykorzystywane do utrzymania równowagi w wymianie towarów lub usług na skalę globalną, jednak dziś są one obecne bardziej niż kiedykolwiek, ponieważ dzięki nim na bok odsunięte zostały różnice pomiędzy walutami, a systemami księgowymi, które uniemożliwiały transakcje pomiędzy użytkownikami. 

Czym więc jest pochodny instrument finansowy?

Finansowe instrumenty pochodne, jak wspomniano powyżej, to kontrakty, których wartość opiera się na aktywach bazowych. Sprzedający kontrakt niekoniecznie musi być właścicielem aktywa bazowego, ale może udostępnić nabywcy pieniądze niezbędne do jego nabycia lub udostępnić nabywcy inny kontrakt pochodny. 

Te finansowe instrumenty pochodne są wykorzystywane do zabezpieczenia inwestycji praz do spekulacji. Dlatego też, jeśli inwestor chce spekulować na instrumencie pochodnym, może osiągnąć potencjalny zysk, gdy cena jego zakupu jest niższa niż cena aktywa bazowego. Na przykład: jeśli kupisz kontrakt terminowy (o którym będziemy mówić później) na dowolne aktywo, którego cena to 1000 USD, a jego cena na koniec kontraktu wzrośnie do 1100 USD, potencjalnie zarobisz 100 USD. Można też potencjalnie zyskać na spadku ceny sprzedaży wybranego aktywa.

Mogą być one również stosowane jako zabezpieczenie przed zmianą ceny lub w celu zminimalizowania ryzyka transakcji krótkoterminowych, w których może dojść do zmian cen aktywa.

Nie istnieje jeden typ pochodnego instrumentu finansowego, jest ich wiele. Niemniej jednak, trzy najczęściej wykorzystywane to: opcje, kontrakty terminowe futures i kontrakty swap.

Handel instrumentami pochodnymi

Rynek instrumentów pochodnych jest bardzo duży, jego wartość szacuje się na 1,2 kwintyliona USD wskutek dużej liczby instrumentów pochodnych dostępnych dla aktywów takich jak: waluty, akcje, obligacje lub towary. W 2016 roku podano dane, które wskazywały na 25 mld kontraktów na instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu, przy czym na czele stały: Azja z 36%, Ameryka Północna z 34% i Europa z 20% wolumenu. 

Obecnie rynek instrumentów pochodnych jest podzielony na dwie części.

OTC: Over The Counter 

Takie umowy, znane również jako niegiełdowe instrumenty pochodne, są to kontrakty, które są zawierane bezpośrednio i prywatnie, co znaczy że nie są notowane na żadnej giełdzie. Są one zazwyczaj stosowane przez banki inwestycyjne. 

Giełdowe instrumenty pochodne

Finansowe instrumenty pochodne wyznaczyły ważne kamienie milowe w całej gospodarce światowej. Wśród najpopularniejszych są: 

• CDO
• Swapy i CDS
• Forward

CDO (skrót od „Collateralized Debt Obligation”) to instrumenty finansowe, które są uważane za główną przyczynę kryzysu gospodarczego z 2008 roku, które opierały swoją wartość na spłacie oferowanych kredytów.

Swapy oferują inwestorom możliwość wymiany aktywów lub długów na inne o podobnej wartości, w celu zmniejszenia ryzyka stron kontraktu. Kontrakty swap skutkowały powstaniem swapów ryzyka kredytowego (Credit Default Swap, CDS), które były sprzedawane jako ubezpieczenie obligacji komunalnych i przyczyniły się do kryzysu finansowego w 2008 roku.

Kontrakty forward są innym rodzajem pozagiełdowych instrumentów pochodnych i są wykorzystywane do kupna lub sprzedaży aktywów o wcześniej uzgodnionej wartości w określonym terminie w przyszłości.

Ponadto istnieją pochodne instrumenty finansowe, które są wykorzystywane do handlu w sieci w sposób zdecentralizowany, czyli bez pośrednika. Trzy najpopularniejsze z nich to:

CFD

CFD (kontrakty na różnice kursowe) umożliwiają kupno lub sprzedaż określonej liczby jednostek danego aktywa, w zależności od spadku lub wzrostu jego wartości i dzięki dźwigni finansowej. Potencjalne zyski (lub straty) zależą od wahań cen aktywa. W przypadku CFD możesz otwierać długie pozycje, jeśli uważasz, że cena wzrośnie lub krótkie pozycje, jeśli uważasz, że spadnie.

Załóżmy na przykład, że cena akcji wynosi 100 dolarów i zdecydujesz się kupić tysiąc akcji za łączną kwotę 100 000 dolarów. Jeśli cena potencjalnie wzrośnie do 105 dolarów, masz szansę potencjalnie zarobić 5000 dolarów, ponieważ za każdą zakupioną akcję w tym przykładowym scenariuszu mógłbyś otrzymać dodatkowo 5 dolarów, a Twój całkowity zwrot wyniósłby 105 000 dolarów. 

Futures

Są one wykorzystywane do wymiany aktywów bazowych w przyszłości i po z góry określonej cenie, co chroni kupujących przed drastycznymi zmianami cen aktywów. Są one najczęściej używane w handlu towarami. 

Na przykład, producent ciasteczek mógłby kupować kontrakty terminowe na cukier po ustalonej cenie. Dzięki temu, jeśli cena cukru znacznie wzrośnie, producent będzie mógł kilka miesięcy później pozwolić sobie na zakup potrzebnej ilości.

Opcje

Opcje to kontrakty zawierane między dwiema stronami, pozwalające właścicielowi na zakup (opcja call) lub sprzedaż (opcja put) aktywów po określonej cenie i w określonym terminie lub przed tym terminem. Są one najczęściej wykorzystywane w obrocie akcjami. 

W przypadku opcji, kupujący ma prawo do zakupu lub sprzedaży aktywów bazowych. Sprzedający jest zobowiązany do kupna lub sprzedaży po uzgodnionej cenie, o ile kupujący skorzysta z przysługującego mu prawa.

Na przykład: załóżmy, że akcje spółki telefonicznej wyceniane są dziś na 95 dolarów, ale w przyszłym miesiącu firma wprowadza nowe urządzenie, które najprawdopodobniej zwiększy wartość akcji. W tym scenariuszu moglibyśmy kupić opcje call po 100 USD na trzy miesiące, które na rynku mają wartość 5 dolarów każda. W ciągu trzech miesięcy, jako kupujący moglibyśmy skorzystać z naszego prawa, więc sprzedający musiałby sprzedać akcje po 100 USD. 

Zalety i wady handlu instrumentami pochodnymi

Operowanie instrumentami pochodnymi może oznaczać duży potencjalny zysk lub duże ryzyko. Dlatego, aby handlować odpowiedzialnie, musimy najpierw zdobyć niezbędną wiedzę. 

Wśród korzyści należy wspomnieć o tym, że pochodne instrumenty finansowe chronią inwestorów przed stratami, a jednocześnie mogą przynieść potencjalne zyski z aktywów.

W przeciwieństwie do bezpośrednich inwestycji w akcje, instrumenty pochodne pozwalają na szybkie osiągnięcie potencjalnego zysku. Należy jednak pamiętać, że z drugiej strony mogą one także spowodować straty. W dodatku można stworzyć własne strategie, aby stosować je z korzyścią dla siebie. 

Niemniej jednak, ponieważ jest to rynek otwarty, ceny podlegają ciągłym wahaniom, co pociąga za sobą liczne zagrożenia. Jednym z zagrożeń jest to, że możesz stracić całą wartość swojej inwestycji w ciągu kilku minut, jeśli jej cena znacznie spadnie. 

Z drugiej strony, większość kontraktów ma z góry określony czas trwania, więc jeśli Twoja inwestycja nie podąża w pożądanym przez Ciebie kierunku, Twoje straty mogą osiągnąć 100%. 

Wreszcie, wielkie ryzyko stwarza zbyt mała wiedza o instrumentach pochodnych. Z uwagi na fakt, że ich wartość zależy od wartości akcji, przypisanie dokładnej ceny staje się skomplikowane, co przyciąga uwagę oszustów, którzy wykorzystują sytuację i działają przeciwko profesjonalnym, jak i początkującym inwestorom na rynku. 

CFD w porównaniu do futures i opcji

Zarówno kontrakty CFD jak i futures oraz opcje umożliwiają handel na podstawie zmian ceny aktywa. Obracając instrumentami pochodnymi, nie kupujesz ani nie sprzedajesz samego aktywa. Dodatkowo, w obu przypadkach można użyć dźwigni finansowej, aby dokonać transakcji o wartości przekraczającej posiadane środki. Niemniej jednak, kontrakty CFD pozwalają na zastosowanie dźwigni finansowej przy mniejszych kwotach i całkowicie różnych aktywach.

Aby zadecydować, którym z tych instrumentów obracać, musisz najpierw wiedzieć, czego szukasz, ponieważ każdy z instrumentów pochodnych ma szczególne cechy. Na przykład, kontrakty futures i opcje są idealne do otwierania pozycji długoterminowych, ponieważ ich codzienne prowizje są tańsze, a ich ceny otwarcia są wyższe niż CFD. Dlatego CFD są lepsze w przypadku małych i krótkich pozycji. 

Z drugiej strony, CFD mają większą płynność i nie mają daty wygaśnięcia, co pozwalają na zamknięcie pozycji w dowolnej chwili. W przypadku kontraktów futures i opcji zachodzi ryzyko, że na rynku nie będzie wystarczającej płynności i koszt cofnięcia pozycji może być bardzo wysoki. 

Czy warto handlować kontraktami futures lub opcjami?

Wcześniej wskazaliśmy różnice pomiędzy CFD, a kontraktami futures i opcjami. Niemniej jednak, aby wybrać najwłaściwszy instrument, należy również wziąć pod uwagę pewne cechy szczególne kontraktów futures i opcji.

Jeśli chodzi o kontrakty futures, kupujący musi obowiązkowo zapłacić uzgodnioną początkowo kwotę w chwili daty wygaśnięcia, natomiast w przypadku opcji kupujący może anulować kontrakt.

W związku z tym, operacje na kontraktach futures są znacznie bardziej rygorystyczne i zapewniają większe bezpieczeństwo. Opcje, z drugiej strony, są mniej sztywne i pozwalają na rezygnację z operacji, jeśli okoliczności to uzasadniają.

Dlaczego warto inwestować w instrumenty pochodne?

Prawdą jest, że są to inwestycje niestabilne, ale instrumenty pochodne mogą zapewniać doskonałą możliwość najlepszego wykorzystania posiadanego portfela.

Korzystając z finansowych instrumentów pochodnych, można spekulować i korzystać ze zmian cen aktywów bazowych, ale można również ograniczać ryzyko, jakie niesie ze sobą inwestycja i zarządzać nim.

W przypadku spekulacji, możliwe jest osiągnięcie potencjalnego zysku, jeśli cena zakupu aktywa jest niższa od jego ceny przy zakończeniu kontraktu futures. 

Z drugiej strony, kiedy mówimy o wykorzystaniu instrumentów pochodnych do zarządzania ryzykiem, właściciel akcji może chronić swój portfel przed spadkiem wartości dzięki wykorzystaniu finansowego instrumentu pochodnego. Jeśli cena akcji rośnie, możesz potencjalnie zarobić więcej pieniędzy, ale jeśli spadnie, możesz potencjalnie zarobić lub stracić mniej pieniędzy. 

Wzrost dźwigni finansowej jest kolejnym powodem do obracania instrumentami pochodnymi, ponieważ można zainwestować w handel zaledwie 10 USD, aby potencjalnie zyskać możliwość otwarcia pozycji o wartości 100 USD lub 1000 USD. 

Dlaczego warto handlować z Libertex?

Prawdą jest, że obracanie pochodnymi instrumentami finansowymi nie jest łatwe, ale dziś każdy inwestor może wejść w ten świat i czerpać pewne korzyści z takiego handlu oraz... Co może być lepsze niż handel z Libertex?

W Libertex Twój handel CFD będzie o wiele bardziej opłacalny dzięki profesjonalnie zaprojektowanej platformie. Możesz ponadto otworzyć u nas darmowy rachunek demo, na którym można od razu zacząć uczyć się strategii i testować handel finansowymi instrumentami pochodnymi! Możesz także skorzystać z naszych bezpłatnych lekcji. 

Należy przy tym jednak pamiętać, że handel kontraktami CFD z dźwignią może być ryzykowny i może prowadzić do utraty całego zainwestowanego kapitału.